سفارش تبلیغ
صبا ویژن
حسد چون کم بود ، تن درست و بى غم بود . [نهج البلاغه]

ماهنامه فرهنگی اجتماعی افــق بسیج


 

-------------------------

«استخاره» در لغت، به معنای طلب خیر از خداوند متعال است که دانا به امور و عواقب کارها است. در کنار این معنا، گاهی استخاره به معنای نوعی قرعه در هنگام تحیّر است که همراه با دعا و درخواست از خداوند متعال به کار برده می‏شود. این نوع استخاره معمولاً با تسبیح و قرآن انجام می‏شود.

در روایات، استخاره به معنای طلب خیر از خداوند متعال، بسیار مورد سفارش قرار گرفته است، و ائمه اطهارعلیهم السلام شیعیان را ترغیب کرده‏اند کارهای خود را بر اساس استخاره انجام دهند. امام باقرعلیه السلام فرموده است: «کُنَّا نَتَعَلَّمُ الاِسْتِخَارة کَمَا نَتَعَلَّمُ السُّورَه مِنَ الْقُرْآنِ»؛ وسائل‏الشیعة، ج 8، ص 66.؛ «ما استخاره را آموزش می‏دهیم، همان گونه که سوره قرآن را آموزش 

می‏دهیم».

روایت دوم تصریح دارد که پس از طلب خیر از خداوند متعال، هر اتفاقی که برای استخاره کننده بیفتد، می‏بایست از آن راضی باشد.

امام صادق‏علیه السلام نیز فرموده است: «کُنَّا نَتَعَلَّمُ الاِسْتِخَارَةَ کَمَا نَتَعَلَّمُ السُّورَةَ مِنَ الْقُرْآنِ ثُمَّ قَالَ مَا أُبَالِی إِذَا اسْتَخَرْتُ اللَّهَ عَلَی أَیِّ جَنْبِی وَقَعْتُ»؛ همان.؛ «ما استخاره را آموزش می‏دهیم، همان گونه که سوره قرآن را آموزش می‏دهیم. سپس فرمود: آن گاه که استخاره کردم، باکی ندارم که چه بر من واقع می‏شود».

دلیل این امر را بایست در این نکته جست و جو کرد که استخاره کننده، خود را به خدا سپرده و خداوند متعال نیز به خیر او آگاه‏تر است. بنابراین در صورت عمل بر اساس استخاره، هر اتفاقی که بیفتد، باید ایمان داشته باشد که خیر او در آن بوده است.

اما طریقه استخاره در روایات، متفاوت و متنوع است؛ غسل استخاره، نماز استخاره، دعاهای متعدد و مختلف برای استخاره در حالات و ساعات متعدد و استخاره با قرآن یا تسبیح، از جمله روش‏های استخاره است.

از آنجا که معنای اصلی استخاره، طلب خیر از خداوند متعال است، بهترین روش آن، دعا است؛ زیرا در حقیقت استخاره نوعی دعا و طلب خیر از پیشگاه خداوند متعال است که عالم به همه امور است و خیر و شرّ ما نیز در دست او است. دعاهای متعددی برای استخاره نقل شده از جمله:

1. امام باقرعلیه السلام می‏فرماید: «من هرگاه در کار مهمی اراده استخاره دارم؛ در حال نشسته صد بار با دعای زیر، از خدا طلب خیر می‏کنم. اما برای خرید چیزی و کارهای شبیه آن سه بار این دعا را در حال نشسته می‏خوانم:

«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَةِ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ کَذَا وَ کَذَا خَیْرٌ لِی فَخِرْهُ لِی وَ یَسِّرْهُ وَ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ شَرٌّ لِی فِی دِینِی وَ دُنْیَاىَ وَ آخِرَتِی فَاصْرِفْهُ عَنِّی إِلَی مَا هُوَ خَیْرٌ لِی وَ رَضِّنِی فِی ذَلِکَ بِقَضَائِکَ فَإِنَّکَ تَعْلَمُ وَ لاَ أَعْلَمُ وَ تَقْدِرُ وَ لاَ أَقْدِرُ وَ تَقْضِی وَ لاَ أَقْضِی إِنَّکَ عَلاَّمُ الْغُیُوب)»؛ وسائل‏الشیعة، ج 8، ص 75..

2. در صحیفه سجادیه آمده است:

«اللَّهُمَّ إِنِیِّ أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ، فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اقْضِ لِی بِالْخِیَرَةِ؛ وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ الاِخْتِیَارِ، وَ اجْعَلْ ذَلِکَ ذَرِیعَةً إِلَی الرِّضَا بِمَا قَضَیْتَ لَنَا وَ التَّسْلِیمِ لِمَا حَکَمْتَ فَأَزِحْ عَنَّا رَیْبَ الاِرْتِیَابِ، وَ أَیِّدْنَا بِیَقِینِ الْمُخْلِصِینَ. وَ لَا تَسُمْنَا عَجْزَ الْمَعْرِفَةِ عَمَّا تَخَیَّرْتَ فَنَغْمِطَ قَدْرَکَ، وَ نَکْرَهَ مَوْضِعَ رِضَاکَ، وَ نَجْنَحَ إِلَی الَّتِی هِیَ أَبْعَدُ مِنْ حُسْنِ الْعَاقِبَةِ، وَ أَقْرَبُ إِلَی ضِدِّ الْعَافِیَةِ؛ حَبِّبْ إِلَیْنَا مَا نَکْرَهُ مِنْ قَضَائِکَ، وَ سَهِّلْ 

عَلَیْنَا مَا نَسْتَصْعِبُ مِنْ حُکْمِکَ؛ وَ أَلْهِمْنَا الِانْقِیَادَ لِمَا أَوْرَدْتَ عَلَیْنَا مِنْ مَشِیَّتِکَ حَتَّی لَا نُحِبَّ تَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ، وَ لاَ تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ، وَ لاَ نَکْرَهَ مَا أَحْبَبْتَ، وَ لاَ نَتَخَیَّرَ مَا کَرِهْتَ. وَ اخْتِمْ لَنَا بِالَّتِی هِیَ أَحْمَدُ عَاقِبَةً، وَ أَکْرَمُ مَصِیراً، إِنَّکَ تُفِیدُ الْکَرِیمَةَ، وَ تُعْطِی الْجَسِیمَةَ، وَ تَفْعَلُ مَا تُرِیدُ، وَ أَنْتَ عَلَی کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ».الصحیفةالسجادیة، دعای 33.

 

استخاره با قرآن‏

یکی از روش‏های استخاره، استخاره با قرآن است. در روایات به این نوع روش نیز در کنار روش‏های دیگر اشاره شده است. در روایتی آمده است: «الْیَسَعِ الْقُمِّیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ «علیه السلام»أُرِیدُ الشَّیْ‏ءَ وَ أَسْتَخِیرُ اللَّهَ فِیهِ فَلَا یُوَفَّقُ فِیهِ الرَّأْیُ إِلَی أَنْ قَالَ فَقَالَ: افْتَتِحِ الْمُصْحَفَ فَانْظُرْ إِلَی أَوَّلِ مَا تَرَی فَخُذْ بِهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ»؛ وسائل‏الشیعة، ج 6، ص 233.؛ «الیسع قمی می‏گوید: به 

امام صادق‏علیه السلام عرض کردم: کاری می‏خواهم انجام دهم و در آن کار از خدا نیز استخاره می‏کنم؛ اما به نظر ثابتی موفق نمی‏شوم. آن حضرت فرمود: قرآن را بگشا و به نخستین آیه که می‏بینی نگاه کن و آن را بگیر که اگر خدا بخواهد [خیر تو در آن است‏]».

اما درباره چگونگی فهم خیر از آیات قرآن، دعاهای مختلفی وارد شده که یکی از آنها به پیامبر گرامی اسلام‏صلی الله علیه وآله منسوب است. آن حضرت می‏فرماید: هنگامی که خواستی به کتاب خدا تفأل بزنی و از تحیّر بیرون بیایی، سه بار سوره اخلاص (توحید) را بخوان و سه صلوات بر پیامبر اکرم و آل او بفرست و سپس این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ إِنِّی تَفَألْتُ بِکِتَابِکَ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ 

فَأَرِنِی مِنْ کِتَابِکَ مَا هُوَ الْمَکْتُومُ مِنْ سِرِّکَ الْمَکْنُونِ فِی‏غَیْبِکَ». سپس قرآن را باز کن و بدون اینکه خطوط و صفحات را بشماری، از خط اول عاقبت کار را بخوان.مستدرک‏الوسائل، ج 4، ص 304.

 

روش استخاره‏

اما درباره استخاره و روش آن، رعایت پنج نکته ضرورری است:

1. استخاره هیچ گاه جای اندیشه و مشورت را نمی‏گیرد؛ بلکه استخاره پس از اندیشه و مشورت است؛ یعنی، هر کاری را که می‏خواهیم انجام بدهیم، ابتدا باید درباره آن بیندیشیم و سود و زیان آن را بسنجیم. در مرحله دوم با کسانی که در آن موضوع صاحب‏نظرند مشورت کنیم و آن گاه یکی از دعاهای استخاره را تلاوت کنیم و اگر تحیّر ما برطرف نشد، با قرآن استخاره کنیم.

2. به رغم اینکه امروزه، استخاره با قرآن رواج بیشتری دارد؛ اما بهترین راه و روش استخاره، قرائت دعاهای استخاره است. در استخاره با قرآن نیز باید دقت کرد که هرکس حق ندارد فهم خود را بر قرآن تحمیل کند و بر اساس برداشت خود از قرآن و آیات آن عمل نماید. بهتر است در استخاره با قرآن، از علمای آشنا با قرآن، کمک گرفت تا خدای ناکرده دچار اشتباه کاری در فهم قرآن و تحمیل 

آنها به قرآن نشد؛ زیرا الهام‏گیری از آیات قرآن، کار آسانی نیست و نیاز به کسانی است که آگاهی و آشنایی تخصصی نسبت به قرآن دارند. پس نمی‏توان به خوب و بدی که در بالای بعضی از قرآن‏ها نوشته شده اعتماد کرد.

3. خواندن دعای استخاره برای هر کاری توصیه شده است؛ زیرا خیر ما به دست خداوند متعال است و ما در هر کاری، باید خیر خود را از او بخواهیم. در این صورت استخاره با قرآن، نباید به صورت عادت و روش دائمی درآید و جایگزین اندیشه و مشورت و تحقیق شود.

4. همان گونه که در انجام دادن واجبات و ترک محرمات، استخاره نباید کرد؛ در کارهایی که عقل آنها را تأیید می‏کند و همه شواهد و قرائن به خوبی آن گواهی می‏دهند نیز نباید استخاره کرد. به عبارت دیگر استخاره، نظیر قرعه‏ای است که به دنبال بررسی‏های همه جانبه و عدم کشف راه صحیح، انجام می‏شود و هیچ گاه نقش اصلی را در تعیین وظایف و درستی یا خطای راه‏ها ایفا  نمی‏کند.

5. استخاره به معنای طلب خیر از خداوند متعال است؛ اما تفأل به معنای فهم عاقبت کارها است. به این دلیل در روایتی از تفأل زدن به قرآن نهی شده است: «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ‏علیه السلام قَالَ: لاَ تَتَفَألْ بِالْقُرْآنِ»؛ وسائل‏الشیعة، ج 6، ص 233 ؛ کافی، ج 2، ص 629، ح 7.؛ «امام صادق‏علیه السلام می‏فرماید: به قرآن تفأل نزنید».

بر این اساس فهم عاقبت امور و استنباط آن، تنها بر اهلش میسر است و هر کسی نمی‏تواند از قرآن به چنین استنباطی برسد؛ زیرا اگرچه استنباط عاقبت از آیات قرآن، برای کسی که اهلش باشد امکان دارد، اما همه کس را بدان راه نیست. پس اکثریت مردم در همان حد استخاره با قرآن، باید توقف کنند و اهل معرفت می‏توانند به عواقب امور نیز پی ببرند.

 

 



محسن ::: شنبه 86/6/10::: ساعت 8:47 عصر


>> بازدیدهای وبلاگ <<
بازدید امروز: 1
بازدید دیروز: 0
کل بازدید :22499
 
 > >>اوقات شرعی <<
 
>> درباره خودم<<
 
>>آرشیو شده ها<<
 
>>اشتراک در خبرنامه<<
 
 
>>طراح قالب<<